نترسیدن از مرگ و عزت نفس 

شجاعت یکی از فضایل نفسانی است و از آن به عنوان بک صفت و اخلاق پسندیده یاد می شود. در منابع مختلف شجاعت را «قوت قلب در مصاف با دشمن و تحمل دشواری های آن» تعریف کرده اند. این صفت و ویزگی اخلاقی آنقدر حائز اهمیت و مهم است که به عنوان یکی ار مولفه های انتخاب رهبران بزرگ همواره مد نظر قرار می گرفته و یکی از مهمترین ویژگی های اولیاء خداوند شجاعت و شهامت بوده است. اما به راستی چگونه می توان این صفت را در خود تقویت کرد؟ 

یکی از مهمترین مولفه هایی که می تواند شجاعت را در انسان تقویت کند، نترسیدن از مرگ است، غالباً انسان در برابر از دست دادن دارایی های خود که مهمترین آنها «جان» است هراسان شده و تمام هستی حود را می بازند. امروزه نمونه های بسیاری در دنیا مشاهده می شود که ترس از دست دادن مال و دارایی و... باعث شده انسان ها به هرخفتی دچار و گرفتار شوند.

اگر ما ایمان داشته باشیم که خداوند حافظ ما بوده و تا لحظه موعود که مرگمان فراخواهد رسید هیچ عاملی نخواهد توانست بر ما آسبی وارد کند،آن گاه خود را در برابر حصاری امن دیده و خواهیم توانست منویات حسنه ی خود را بدون هیچ ترس و واهمه ای پیاده کنیم. امام علی علیه السلام در خطبه ی 62 نهج البلاغه می فرمایند: 

«من از سوى خدا سپر محکمى دارم که مرا از حوادث حفظ مى کند، و هنگامى که اجلم فرا رسد اين سپر الهى از من دور مى شود، و مرا تسليم حوادث مى کند، در آن هنگام نه تير خطا مى رود و نه زخم بهبودى مى يابد (ولى امروز وحشتى ندارم)» (خطبه 62 نهج البلاغه)

اين تعبير، اشاره به يک واقعيت است و آن اينکه تا اجلِ نهايى انسان فرا نرسد از دنيا نمى رود;بنابراين تعيين اجل از سوى خداوند، به اين مفهوم است که اراده او بر اين قرار گرفته که فلان کس، تا فلان زمان باقى بماند و بى شک هيچ چيز در برابر اراده حقّ مقاومت نخواهد کرد. لذا مسأله اجل الهى را مى توان يک سپر محکم در برابر حوادث دانست. شبيه همين معنا کراراً در «نهج البلاغه» در کلمات قصار آمده است. خداوند در آيه يازده سوره «رعد» مى فرمايد: «لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللّهِ; براى انسان مأمورانى هستند پى در پى، که از پيش رو و از پشت سر، او را از حوادث مختلف حفظ مى کنند». (سوره رعد 11)

البته این بدان معنا نیست که انسان مواظب خود نباشد و بی گدار به آب بزند، مقصود از بیان این آیات و سخنان انتقال این مفهوم و گزاره است که انسان نباید از ترسِ مرگ، عزت و شرف خود را به باد دهد، بلکه می بایست در شرایط حساس و خطرناک با توکل بر خداوند در برابر مشکلات و دشمنان ایستادگی کند چرا که به فرموده مولی الموحدین پيروزى، با دور انديشى و اراده پايدار به دست مى آيد. (ميزان الحكمه جلد 12 ص371)

والسلام علی من اتبع الهدی

خداوند از پیغمبرانِ دیگر نسبت به مبعث پیغمبر اسلام میثاق گرفته است

مبعث روز بسیار باعظمتی است؛ اهمّیّت مبعث را باید بفهمیم، بدانیم. مبعث پیغمبر اسلام حادثه‌ و واقعه‌ای است که خداوند متعال از پیغمبرانِ دیگر نسبت به این واقعه میثاق گرفته است، تعهّد گرفته است. وَ اِذ اَخَذَ اللهُ‌ میثاقَ‌ النَّبِیّینَ لَما ءاتَیتُکُم مِن ‌کِتٰبٍ‌ وَ حِکمَةٍ ثُمَّ جاٰءَکُم رَسولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُم ‌لَتُؤمِنُنَّ بِه! وَ لَتَنصُرُنَّه؛(۱) [طبق] این آیه‌ی شریفه، خدای متعال از پیامبرانِ بزرگِ طولِ تاریخ تعهّد گرفته است که به پیغمبر اسلام که مثل امروزی مبعوث میشود، هم ایمان بیاورند، هم او را یاری کنند. خب ایمان که معلوم است. یاری به معنای این است که او را به کسان خودشان، به امّت خودشان، به پیروان خودشان معرّفی کنند و از آنها بخواهند که به او بگروند و ایمان بیاورند؛ حدّاقلّ نصرت پیغمبران این است؛ خداوند این را از اینها پیمان گرفته. لذا شما ملاحظه میکنید در یک آیه‌ای از قرآن [میفرماید]: اَلَّذی یَجِدونَه مَکتوبًا عِندَهُم فِی التَّوریٰةِ وَ الاِنجیل؛(۲) یعنی نام و نشان و خصوصیّات پیغمبر ما، در تورات و انجیلِ تحریف‌نشده وجود داشته است. یا در یک آیه‌ی دیگر، خداوند از قول حضرت عیسیٰ میفرماید: وَ اِذ قالَ عیسَی ابنُ مَریَمَ یٰبَنی اِسراءیلَ اِنّی رَسولُ اللهِ اِلَیکُم مُصَدِّقًا لِما بَینَ یَدَیَّ مِنَ التَّوریٰةِ وَ مُبَشِّرًا بِرَسولٍ یَأتی مِن بَعدِی اسمُه اَحمَد؛(۳) حضرت عیسیٰ اسم این بزرگوار را هم بیان میکنند. این بنابراین یک حادثه‌ی این چنینی است که در نهج‌البلاغه هم به همین اشاره شده، که حضرت میفرمایند: اِلی اَن بَعَثَ اللَهُ مُحَمَّداً رَسُولَ اللَهِ صلّی الله علیه و آله لِاِنجازِ عِدَتِه وَ تَمامِ نُبُوَّتِه مَأخُوذاً عَلَی النَّبیّینَ مِیثاقُه؛‌(۴) یعنی از پیغمبران خدای متعال میثاق گرفته است، تعهّد گرفته است که با او این گونه رفتار بکنند.

بیانات رهبر معظم انقلاب ۱۳۹۹/۰۱/۰۳

رفرنس ها در ادامه مطلب

شجاعت یکی از فضایل نفسانی است و از آن به عنوان بک صفت و اخلاق پسندیده یاد می شود. در منابع مختلف شجاعت را «قوت قلب در مصاف با دشمن و تحمل دشواری های آن» تعریف کرده اند. این صفت و ویزگی اخلاقی آنقدر حائز اهمیت و مهم است که به عنوان یکی ار مولفه های انتخاب رهبران بزرگ همواره مد نظر قرار می گرفته و یکی از مهمترین ویژگی های اولیاء خداوند شجاعت و شهامت بوده است. اما به راستی چگونه می توان این صفت را در خود تقویت کرد؟ 

یکی از مهمترین مولفه هایی که می تواند شجاعت را در انسان تقویت کند، نترسیدن از مرگ است، غالباً انسان در برابر از دست دادن دارایی های خود که مهمترین آنها «جان» است هراسان شده و تمام هستی حود را می بازند. امروزه نمونه های بسیاری در دنیا مشاهده می شود که ترس از دست دادن مال و دارایی و... باعث شده انسان ها به هرخفتی دچار و گرفتار شوند.

اگر ما ایمان داشته باشیم که خداوند حافظ ما بوده و تا لحظه موعود که مرگمان فراخواهد رسید هیچ عاملی نخواهد توانست بر ما آسبی وارد کند،آن گاه خود را در برابر حصاری امن دیده و خواهیم توانست منویات حسنه ی خود را بدون هیچ ترس و واهمه ای پیاده کنیم. امام علی علیه السلام در خطبه ی 62 نهج البلاغه می فرمایند: 

«من از سوى خدا سپر محکمى دارم که مرا از حوادث حفظ مى کند، و هنگامى که اجلم فرا رسد اين سپر الهى از من دور مى شود، و مرا تسليم حوادث مى کند، در آن هنگام نه تير خطا مى رود و نه زخم بهبودى مى يابد (ولى امروز وحشتى ندارم)» (خطبه 62 نهج البلاغه)

اين تعبير، اشاره به يک واقعيت است و آن اينکه تا اجلِ نهايى انسان فرا نرسد از دنيا نمى رود;بنابراين تعيين اجل از سوى خداوند، به اين مفهوم است که اراده او بر اين قرار گرفته که فلان کس، تا فلان زمان باقى بماند و بى شک هيچ چيز در برابر اراده حقّ مقاومت نخواهد کرد. لذا مسأله اجل الهى را مى توان يک سپر محکم در برابر حوادث دانست. شبيه همين معنا کراراً در «نهج البلاغه» در کلمات قصار آمده است. خداوند در آيه يازده سوره «رعد» مى فرمايد: «لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللّهِ; براى انسان مأمورانى هستند پى در پى، که از پيش رو و از پشت سر، او را از حوادث مختلف حفظ مى کنند». (سوره رعد 11)

البته این بدان معنا نیست که انسان مواظب خود نباشد و بی گدار به آب بزند، مقصود از بیان این آیات و سخنان انتقال این مفهوم و گزاره است که انسان نباید از ترسِ مرگ، عزت و شرف خود را به باد دهد، بلکه می بایست در شرایط حساس و خطرناک با توکل بر خداوند در برابر مشکلات و دشمنان ایستادگی کند چرا که به فرموده مولی الموحدین پيروزى، با دور انديشى و اراده پايدار به دست مى آيد. (ميزان الحكمه جلد 12 ص371)

والسلام علی من اتبع الهدی